ارزیابی اقتصادی طرح های مرتعداری استان گلستان، مطالعه موردی: شهرستان گنبدکاووس

مراتع کشور با مساحتی نزدیک به 90 میلیون هکتار از اساسی ترین منابع طبیعی تجدیدشونده و محیط زیست محسوب می شوند و نقش اساسی در حفظ خاک، تنظیم چرخه آب در طبیعت، تأمین بخش قابل توجهی از علوفه موردنیاز احشام و حفظ تعادل زندگی بشر ایفاء می کنند. مالکیت مشترک این منابع موجب شده که طی دهه های اخیر سطح قابل توجهی از این مراتع تخریب شوند. ازجمله سیاست های اتخاذشده توسط دولت در جهت احیاء مراتع، واگذاری مالکیت آن ها در قالب طرح های سی ساله به بهره برداران است. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی اقتصادی طرح های مذکور در منطقه گنبدکاووس و نیز بررسی وضعیت توسعه پایدار در مراتع استان است. در این مطالعه آمار و اطلاعات طرح های واگذارشده طی سال های 1382تا1390 از اداره منابع طبیعی شهرستان گنبدکاووس تهیه گردید. این ارزیابی بر اساس دو روش نرخ بازده داخلی(irr) و نسبت منفعت به هزینه(bcr) و در دو حالت بدون در نظر گرفتن نرخ تورم و با در نظر گرفتن نرخ تورم انجام گردیده و نتایج نشان می دهد که در حالت اول 80 درصد طرح های مذکور ازنظر اقتصادی توجیه پذیر بوده ولی در حالت دوم توجیه پذیری طرح ها به 56درصد می رسد. نتیجه مربوط به اندازه گیری شاخص توسعه پایدار در مراتع استان نشانگر آن است که علیرغم فعالیت های اصلاحی انجام شده، سیر تخریبی در مراتع استان ادامه دارد. در رابطه با ادامه فعالیت ها اصلاحی توصیه می گردد که اقداماتی نظیر نظارت مداوم و مستمر بر مراتع، برنامه ریزی اصولی و صحیح در جهت آموزش بهره برداران، تدوین دستورالعملی کامل و جامع درزمینه ارزیابی طرح ها، تلفیق دامداری با سایر کارهای تولیدی جهت تقویت بنیه اقتصادی بهره برداران، دقت و نظارت کافی بر روند کاهش دام، دقت در واگذاری مراتع و اجرای طرح های بلندمدت انجام گردد تا با ادامه اجرای مطلوب تر این نوع طرح ها، در جهت حفظ و پایداری مراتع گام برداشته شود.